Mastektomia czyli zabieg polegający na amputacji (chirurgicznym usunięciu) jednej lub obu piersi, wykonywany jest w leczeniu nowotworu piersi. Zabieg może obejmować całość lub część piersi i może być związany również z usunięciem węzłów chłonnych i powięzi mięśni piersiowych. Niezwykle istotną, a wręcz niezbędną kwestią po mastektomii jest rehabilitacja, która obejmuje zarówno ćwiczenia, zabiegi, jak też modyfikację codziennego funkcjonowania.
Konsekwencje zabiegu mastektomii
Mastektomia to zabieg, który może nieść za sobą psychiczne i fizyczne konsekwencje. Do skutków usunięcia piersi możemy zaliczyć m. in.:
- ranę pooperacyjną,
- zrosty i blizny, które mogą prowadzić do ograniczenia ruchomości kończyny górnej i klatki piersiowej,
- przykurcze mięśniowe,
- osłabienie i zaniki mięśni,
- spadek wydolności układu oddechowego oraz krążeniowego,
- zaburzenia symetrii ciała,
- problemy z odpływem limfy (obrzęki limfatyczne).
Aby w jak największym stopniu zapobiec skutkom mastektomii lub je złagodzić, należy odpowiednio przygotować pacjentkę do samego zabiegu, a także zadbać o jej kondycję psychofizyczną przed i po operacji.
Niezwykle istotne jest również, aby poinstruować kobietę o tym, co może, co powinna, a czego nie należy robić po zabiegu. Kolejnym krokiem jest zadbanie o jej kondycję fizyczną za pomocą odpowiednich ćwiczeń, które ułatwią codzienne funkcjonowanie po zabiegu.
Rehabilitacja po mastektomii – co obejmuje?
W pierwszych dobach (do trzeciej doby) po mastektomii, głównym celem rehabilitacji jest:
- zapobieganie powikłaniom krążeniowo-oddechowym wynikającym z zabiegu i unieruchomienia (w tym zakrzepicy żył głębokich) poprzez ćwiczenia czynno-bierne oraz czynne kończyn górnych i dolnych, ćwiczenia oddechowe ze szczególnym uwzględnieniem nauki oddychania torem przeponowym oraz naukę efektywnego kaszlu,
- stopniowa pionizacja,
- terapia ułożeniowa (odpowiednie ułożenie kończyn dolnych, a także ręki po stronie operowanej np. na specjalnym klinie).
W kolejnych kilku dobach po zabiegu rehabilitacja ma na celu:
- zapobieganie obrzękom limfatycznym i zastojom chłonki w operowanej kończynie poprzez terapię ułożeniową oraz wprowadzenie masażu i automasażu limfatycznego z pominięciem okolicy blizny,
- utrzymanie zakresu ruchu w kończynie górnej (lub jego poprawa, jeśli doszło do ograniczenia) poprzez ćwiczenia czynne, samowspomagane, w odciążeniu,
- uelastycznienie tkanek w okolicy okołozabiegowej,
- kinesiotaping przeciwobrzękowy.
W późniejszym etapie rehabilitacji należy uwzględnić:
- poprawę ogólnej kondycji pacjentki poprzez ćwiczenia i treningi np. na rowerku, bieżni czy po prostu marsz i spacer,
- edukację i poprawę postawy ciała,
- zapobieganie powstawaniu zrostów i terapię blizny ,
- kompleksowe zapobieganie obrzękom limfatycznym poprzez stosowanie rękawów uciskowych, bandażowania, kinesiotapingu czy drenażu limfatycznego,
- automasaż wykonywany przez pacjentkę po wcześniejszym instruktażu.
Należy pamiętać, że ćwiczenia po mastektomii powinny charakteryzować się niewielką intensywnością oraz że konieczne jest stopniowe ich wprowadzanie. Nie należy również obciążać ręki, a zamiast tego dbać o jej częste układanie w pozycji wyższej (uniesionej).
Drenaż limfatyczny, oprócz zabiegu przeprowadzanego przez fizjoterapeutę, może być również stosowany samodzielnie w domu za pomocą specjalnych aparatów do drenażu limfatycznego.
Dodatkowo w fizjoterapii po mastektomii można zastosować relaksację, muzykoterapię, arteterapię czy aromaterapię lub jakąkolwiek inną, indywidualną formę aktywności, która wspomoże ciało i ducha.
Źródło tekstu: https://www.bardomed.pl/blog/porady-eksperta/rehabilitacja-po-mastektomii-fizjoterapia-czyli-cwiczenia-i-zabiegi/